Sint Jozef

Inleiding

Gebrandschilderd raam met een afbeelding van St. Jozef (origineel)
in de hal bij de trap

De lantscroon in 2007

Pension Sint Jozef was tot in de jaren 90 een soort dorpshuis, waar onder andere culturele activiteiten plaats konden vinden. Te denken valt aan pronkzittingen van de carnavalsvereniging d' Olde Waskupen, fancyfairs van Harmonie Crescendo en voorstellingen voor de schooljeugd in 's-Heerenberg (culturele jeugdvorming). Later was er ook het pension van paranormaal genezer Cornielje gehuisvest. Het gebouw is gelegen aan de Molenstraat 12 te 's-Heerenberg. Van 2002 tot [[2022}} was er in het pand een 3-sterrenhotel annex restaurant gevestigd, genaamd de Lantscroon.

In april 2022 is het hotel verkocht aan de heer Fons van Pul, waarna het een opvanglocatie werd voor maximaal negentig Oekraïnsche vluchtelingen.

Het gebouw is sinds 31 januari 1967 een rijksmonument (monumentnummer 9275)

De Gelderlander

Het oorspronkelijke artikel in De Gelderlander

Uit de Gelderlander van donderdag 10 juli 1969. Klik op deze link voor de orginele pagina in PDF formaat:

---

Uitbreiding en modernisering St.Jozefzaal ’s-Heerenberg

's-HEERENBERG - Als alles volgens plannen verloopt zal 's-Heerenberg eind dit jaar over iets meer zaalaccommodatie beschikken dan tot nu toe het geval was. De nieuwe eigenaar van het voormalige parochiehuis "St. Joseph", de heer H. Jansen, gaat nl. de zaalruimte van dit pand uitbreiden en het cafégedeelte drastisch moderniseren.

Verbouw wordt in fasen uitgevoerd

De nieuwe zaal heeft een oppervlakte van 18 x 13 m en kan eventueel uitgebreid worden met de daarachterliggende vergaderzaal van 10 x 6 m. Op de lange zijde van de zaal is het toneel geprojecteerd (63 m2) met daarachter twee kleedlokalen.
De bouw zal waarschijnlijk in twee fasen verlopen; allereerst zal de huidige zaal grotendeels worden gesloopt om de bouw van de nieuwe mogelijk te maken. De streefdatum is 11 november, de dag van de eerste carnavalszitting. Daarna zal begonnen worden met de verbouw van het voorpand in een restauratie- en cafégedeelte.

Alhoewel over de geschiedenis van het pand in tegenstelling tot andere oude gebouwen in 's-Heerenberg, vrij weinig met zekerheid bekend is, mag men toch aannemen, gezien de stijl en het gebruik van de materialen, dat het ruim vier eeuwen geleden is gebouwd als een voornaam patriciërshuis. Het bezat toen aan de westzijde dezelfde kenmerkende puntgevel als het nu nog aan de oostzijde heeft.
Deze westgevel stond verder naar binnen, dan nu het geval is. Het gedeelte wat nu nog in beslag wordt genomen door keuken en woonkamer fungeerde vroeger als koetshuis met stallen. Zeer oude 's-Heerenbergenaren kunnen zich de inrit daarvan, op de plaats waar nu de keuken is, nog herinneren

Branden
In oude archiefstukken, o.a. van 1585 en 1615, wordt vaak de naam genoemd van het huis "De Landts Croon" liggende aan de Molenpoortstraat. Gemeentearchivaris Kremer neemt aan, dat hiermee dit pand bedoeld is. De huidige Molenstraat is nl. de vroegere eigenlijke Molenpoortstraat. Dat dit pand niet aan de andere kant van de straat gelegen heeft, kan men vaststellen aan de hand van de stukken over de branden die er gewoed hebben in 1846 en 1868 en waarbij grote gedeelten van de Kellenstraat, de zuidzijde van de Molenpoortstraat en zelfs het Johan van Esserenhuis verloren gingen. Het Johan van Esserenhuis werd in 1847 weer herbouwd door Willem van Ditshuizen rentmeester van het kasteel en tevens gemeente-ontvanger, en het is dus echt niet zo oud als sommigen menen.

Franse tijd
Over de eerste bewoners is niets bekend. Wel bevindt zich in één van de zijgevels een wapen, dat misschien iets zou kunnen onthullen van de bouwer. In de Franse tijd, dus rond 1800, werd het huis bewoond door dominee Van Woelderen. Verder weet men ook, dat het ca. 1860 in het bezit is gekomen van de zeer welgestelde familie Van Barneveldt.
Daarna is het een kostschool geweest voor meisjes, die geleid werd door drie gezusters, de dames Rueff. Omdat in deze school Frans de voertaal was, werd zij in de volksmond "de Franse school" genoemd.
Daarvoor had ’s-Heerenberg een kostschool bezeten voor jongens in een ongeveer gelijk gebouwd huis, dat gestaan heeft op de plaats waar nu de r.-k. kerk staat. Het peil van deze school was zo hoog, zo vertelt de heer Kremer, dat de afgestudeerde jongens zonder meer werden aangenomen op de Militaire Academie in Breda.

Toen de dames Rueff gestorven waren, werd de kostschool opgeheven. Wie toen eigenaar geworden is, valt niet na te gaan. De heer Kremer vermoedt, dat dit de toen zeer vermaarde dokter Roding is geweest, die woonde op de plaats waar nu de nieuwe pastorie staat.
Wel is bekend dat er rond 1900 een kunstschilder met de naam Koster in gewoond heeft. Daarna heeft het gebouw een tijd leeg gestaan.

Giften
In die tijd was er in 's-Heerenberg ook de St.-Joseph-vereniging opgericht. Deze had eerst onderdak in een houten gebouw gevonden aan de Stokkumseweg en later in het pand waar nu Witte’s zelfbediening staat. Dank zij het werk van de toenmalige kapelaan en verschillende giften, de belangrijkste kwam van ene mevrouw Meyer, werd het mogelijk om het leegstaande pand te kopen, dat toen omgebouwd werd tot het verenigingshuis "St.-Jozeph".

Het werd later uitgebreid met een toneelzaal en kegelbaan Het was meestal 's avonds en in de weekeinden geopend en het werk werd verricht door een conciërge; waarvan Manus ten Hunzel de eerste en een zeer bekende was. De St.-Jozeph-vereniging leidde in 1915 tot de oprichting van de werkliedenvereniging en in 1919 werd de bouwvakbond in het leven geroepen.

Exploitatiemoeilijkheden leidden ertoe, dat het gebouw werd overgedragen aan het kerkbestuur, onder de voorwaarde dat het zou voortbestaan als verenigingsgebouw. Na Manus ten Hunzel kwam Bart Hebing als conciërge, daarna Theet te Booy, die er ook ging wonen. Zijn werk werd na zijn dood voortgezet door Anna te Booy. Zij werd opgevolgd door H. Jansen, de vader van de huidige eigenaar. Daarna nog Th. Wissink en Th. Wissenburg, totdat de heer H. Jansen het pand in 1968 van de kerk kocht. Alhoewel hiermede een eind gekomen is aan de eigenlijke functie van het verenigingsgebouw, mogen we toch aannemen, dat alle verenigingen in 's-Heerenberg de voorgenomen uitbreiding van de zaalruimte met vreugde zullen begroeten.
Het werk zal worden uitgevoerd daar de firma Lovink uit Wijnbergen. Architect van de verbouw, alsmede van het interieur, is Wiet Rutten uit 's-Heerenberg.

Spaarkas

Het Jozef ging verhuizen van het parochiehuis Sint Jozef naar café-restaurant A. Schuurman. Het bestuur van deze spaarkas heeft aan mevrouw Schuurman gevraagd of ze met de spaarkas bij haar terecht konden. In het bestuur zaten destijds Bartje van der Heijden, Henk Derksen, Theo Kuhlman en als jongste Gerrit Heuveling.

Beeldmateriaal

• 
• 

  Eventuele verkoop Jozef door H. Jansen

• 

  Willy en Willeke Alberti Show bij de heer H. Jansen, eigenaar van St.Jozef

• 

  Cornielje eigenaar

• 

  Bouwtekening de heer H. Jansen, vorige eigenaar

• 

  Bouwtekening de heer H. Jansen, vorige eigenaar

• 

  Carnaval in de tent op de Bleek

• 

Zie ook

• Old Ni-js nr. 114, blz. 4–18

|

Bronnen

• Monumentenregister, monumentnummer 9275
• Archief Benny Schuurman
• De Gelderlander van 10 juli 1969 en 24 maart 2022
• H.G.W Jansen junior, zoon voormalige eigenaar.