Leeuw, Hendricus Antonius Bernardus de

Bij ontvangst van het Oswaldusklokje
op 29 april 1965

Uit de Volkskrant van 14 september 1985

Hendricus Antonius Bernardus (Harrie) de Leeuw was burgemeester van Bergh van 1 april 1953 tot 30 april 1965.
Zijn voorganger was burgemeester Nederveen; zijn opvolger was burgemeester Van Breemen.

Zijn eerdere loopbaan

De Leeuw werd op 16 april 1900 geboren in Appeltern in de Betuwe als zoon van Petrus Gradus de Leeuw en Maria Sophia Catharina Elsen. Zijn vader was van 1915 tot 1919 burgermeester van Appeltern; voordien was hij er gemeenteontvanger. Gedurende het laatste jaar van zijn vaders burgemeesterschap heeft De Leeuw als 18-jarige op de gemeentesecretarie van Appeltern gewerkt.

Zijn vader overleed op 22 maart 1919, waarna De Leeuw gemeenteambtenaar in Zevenaar werd. Een jaar later ging hij naar Oudewater, waar hij opklom tot gemeenteontvanger en eerste ambtenaar. In januari 1931 trad hij aan als burgemeester van Ammerzoden. Met ingang van 1 november 1938 werd hij burgemeester van Didam. Hier heeft hij op 8 juni 1948 bezoek gehad van prins Bernhard. Met zijn overstap naar Bergh in 1953 is hij dus achtereenvolgens burgemeester geweest van de twee gemeenten die in 2005 zouden fuseren tot de gemeente Montferland.

Burgemeester van Bergh

De Leeuws benoeming tot burgemeester van Bergh volgde bij koninklijk besluit van 1 april 1953. Hierna betrok hij met zijn gezin de ambtswoning aan de Marktstraat 2 in 's-Heerenberg. Vanuit de woonkamer was er een directe verbinding met het aangrenzende gemeentehuis.

In een krantenartikel over De Leeuws installatie werd een verband gelegd tussen zijn geboorteplaats Appeltern en de 17e-eeuwse landdrost Arnold van Appelthorn. Net als zijn historische voorganger schonk De Leeuw wijn bij zijn installatie.

Het verhaal gaat dat De Leeuw op een dag aan wethouder Schuurman vroeg: "Welke portefeuille heb ik eigenlijk?" (Alsof hij dat niet wist.) Schuurman antwoord was: "Allemaal, burgemeester!" Dit typeerde De Leeuws manier van werken: hij bemoeide zich overal mee.

In 1954 was De Leeuw erbij toen in de Lange Wei naar olie werd geboord. In 1965 werd hij erelid van Sociëteit De Vriendschap. Hij volgde de heer J.H. van Heek op als ereburger van de gemeente Bergh.

Onderscheidingen

De Leeuw werd bij koninklijk besluit nr. 3 van 24 april 1951, toen hij nog burgemeester van Didam was, benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Twintig jaar later, na zijn pensioen, werd hij bij koninklijk besluit nr. 66 van 7 april 1971 bevorderd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Daarnaast werd hij in 1974 benoemd tot ridder in de pauselijke Orde van Sint Silvester.

Zijn gezin

De Leeuw trouwde op 10 november 1926 in Oudewater met Anna Catharina Theresia Joosten, geboren op 15 oktober 1897 in Hamont, België. Uit dit huwelijk werden acht kinderen geboren; de vier oudste in Oudewater, de twee volgende in Ammerzoden en de twee jongste in Didam. Hun namen zijn Piet (1927–2003), Fons (1928–1936), Corry (1929–2015), Ton (1930), Jan (1931-2023), Wim (1938–2003), Rob (1939) en Mayke (1943).

Hij overleed op 12 september 1985 in het Sint Jozefziekenhuis in Doetinchem, 85 jaar oud. Op 16 september werd hij begraven op de r.-k. begraafplaats in Zeddam. Zijn vrouw overleed op 19 oktober 1994, 97 jaar oud, en werd eveneens in Zeddam begraven.

Een burgemeestersfamilie

Niet alleen De Leeuws vader was burgemeester; ook drie broers, twee zoons en een neef hebben dit ambt uitgeoefend. Een derde zoon was lange tijd locoburgemeester. Uit drie generaties De Leeuw betreft dit negen personen. Dit is wellicht geen unicum, maar toch vrij uniek.

Van Harrie de Leeuws broers was Johan (1884–1962) van 1927 tot 1949 burgemeester van Appeltern, waar hun vader eerder al burgemeester was geweest. Wim (1892–1944) was van 1924 tot 1931 burgemeester van Druten en daarna tot 1942 van Elst. Wims tweelingbroer Piet (1892–1946) was van 1919 tot 1922 burgemeester van Ootmarssum. Verder was Johans zoon Jo (1920–2016) van 1958 tot 1968 burgemeester van Beek en Donk. Het laatste jaar van deze ambtsperiode was hij tevens waarnemend burgemeester van Asten. Ten slotte was hij van 1968 tot 1983 burgemeester van Best.

Van Harrie de Leeuws zoons was Jan van 1967 tot 1992 burgemeester van Woensdrecht. Wim, die van 1976 tot 2002 burgemeester van Opmeer was, was aan het eind van zijn ambtsperiode de langstzittende burgemeester in Nederland. Ton was locoburgemeester van Haarlemmermeer van 1977 tot 1992 en in deze periode twee keer enkele maanden waarnemend burgemeester van deze gemeente.

Nevenfuncties

Burgemeester De Leeuw bekleedde de volgende nevenfuncties:

• Lid van de Centrale Raad van de Volksgezondheid
• Lid van het dagelijks bestuur van de Provinciale Raad voor Volksgezondheid
• Lid van de plaatselijke commissie van de ruilverkaveling Gendringen
• Bestuurslid dierenasiel Doetinchem
• Bestuurslid Stima Gelderland
• Bestuurslid van de Stichting Maatschappelijk Werk Gelderland
• Bestuurslid van het Economisch Technologisch Instituut voor Gelderland
• Voorzitter van de Adviescommissie voor Gezinszorg
• Voorzitter van de Stichting Schooltandverzorging district Didam
• Voorzitter Destructiekring Oost-Gelderland
• Voorzitter R.K. Streeknazorg Oostelijk Gelderland
• Voorzitter Burgemeesterskring Liemers
• Voorzitter Keuringskring voor Vee en Vlees Bergh
• Voorzitter Contactorgaan van de Volksgezondheid
• Voorzitter van het bestuur van de r.-k. Technische School te 's-Heerenberg

Bronnen

• Burgemeestersfamilie De Leeuw door Jan Beursken, in het jaarboek Oaver Diem 2019 van de Oudheidkundige Vereniging Didam
• Harrie de Leeuw op Wikipedia
• Werkgroep Historisch Alphen aan de Maas
• Nationaal Archief, Kanselarij der Nederlandse Orden, index gedecoreerden (pdf)
• de Volkskrant van 14 september 1985 op Delpher
• Online begraafplaatsen