Stevensweert

Stevensweert is tegenwoordig een plaats aan de Maas in de provincie Limburg, niet ver van Roermond. Vroeger was het een heerlijkheid in Opper-Gelre.

In 1503 kwam Stevensweert door het huwelijk van Willem III van den Bergh met Anna van Egmont in het bezit van de graven van Bergh. Ook Boxmeer, Sambeek, Spalbeek en Ochten werden door dit huwelijk Berghs bezit. Kasteel Vrienenstein en enkele rechten in Driel volgden in 1522.

Van Willem III vererfde Stevensweert in rechte lijn op de graven Oswald II en Willem IV. In 1568 ging de heerlijkheid van Willem IV over op diens jongere broer Frederik. Deze stichtte in 1580 een filiaal van de Hedelse munt in Stevensweert, waar zijn munten tot 1582 werden geslagen.

Graaf Frederik overleed in 1592 kinderloos. Hierdoor kwam Stevensweert terug bij de kinderen van Willem IV (die in 1586 was overleden) en werd in 1598 toegewezen aan diens jongste zoon Hendrik. Onder graaf Hendriks bestuur zijn er van 1616 tot 1626 weer munten geslagen, waarna zijn buitenechtelijke zoon Herman Frederik de muntslag nog tot 1632 heeft voortgezet.

Graaf Hendrik overleed in 1638, maar hij had Stevensweert al in 1618 afgestaan aan zijn zoon Herman Frederik. Wel hield Hendrik het beheer nog tot 1632 in eigen hand. In het jaar daarop bouwde de Spaanse veldheer Francisco de Moncada het oorspronkelijke dorp om tot vestingstad.

In 1630 overleed Anna van den Bergh op kasteel Annendaal en werd begraven in het nabijgelegen Stevensweert. Van haar wordt vermoed dat zij de moeder is van (een van) graaf Hendriks buitenechtelijke kinderen. Charlotte van den Bergh, die ook als mogelijke moeder wordt aangemerkt, overleed het jaar daarop, eveneens op kasteel Annendaal, maar zij werd voor zover bekend niet in Stevensweert begraven. Heeft graaf Herman Frederik hiermee laten doorschemeren dat van deze twee gezusters gravin Anna zijn moeder was?

Graaf Herman Frederik was een halve eeuw heer van Stevensweert; tot zijn overlijden in 1669. Hoewel zijn weduwe tot haar dood in 1683 het vruchtgebruik bleef houden, had Herman Frederik bij testament laten vastleggen dat de heerlijkheid na zijn dood moest overgaan op de kinderen van zijn zus Anna Maria. Haar nazaten hebben Stevensweert in 1719 verkocht aan Reynart Vincent, graaf van Hompesch. Zo verdween Stevensweert na ruim twee eeuwen uit het bezit van de graven van Bergh.

Bronnen

• Het archief van het Huis Bergh (boek), blz. 172, 173–175
• Archief Huis Bergh, inventarisnummers 444, 894, 1632, 1633, 6916 en 6917, briefregest 6691
• Old Ni-js nr. 22, blz. 8
• Muntheer en muntmeester. Een studie over het Berghse muntprivilege in de tweede helft der zestiende eeuw, F.B.M. Tangelder, proefschrift KU Nijmegen (1955), blz. 50, 68–70